Usługi w zakresie mediacji pracowniczych
Mediacje w organizacji służą głównie pozasądowemu rozwiązywaniu konfliktów między pracodawcą a pracownikiem. Spory te najczęściej dotyczą rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, wypowiedzenia zawartych w umowie warunków pracy i płacy, naruszenia zasady równego traktowania w miejscu pracy, nieporozumienia między przełożonym a pracownikiem, konfliktów interpersonalnych pomiędzy pracownikami.
Mediacja jest polubowną metodą rozwiązywania sporów. Mediator, czyli osoba trzecia, która jest neutralna i bezstronna, pomaga stronom dojść do wspólnie akceptowalnego porozumienia poprzez wzajemną komunikację, określenie interesów i kwestii do dyskusji. Jest to dobrowolny i poufny proces szukania przez strony sposobu rozwiązania sporu. Mediator pośredniczy w sporze i dąży do tego, aby strony osiągnęły porozumienie, które będzie dla obydwu stron satysfakcjonujące i możliwe do wprowadzenia w życie.
Mediacje zasadniczo różnią się od rozstrzygnięć instytucjonalnych (w tym m.in. sądowych) – ich celem nie jest ustalenie, kto ma rację, ale wypracowanie rozwiązania satysfakcjonującego strony sporu.
Obowiązkiem mediatora jest zachowanie w tajemnicy wszelkich informacji uzyskanych w czasie spotkań mediacyjnych. Nie może narzucać stronom swoich opinii/poglądów czy rozwiązań wygłaszanych przez uczestników mediacji, nie może również oceniać wypracowanych przez strony ustaleń ani porozumienia końcowego.
Zasady mediacji:
- Dobrowolność – strony uczestniczą w mediacji dobrowolnie. Mediator ma obowiązek odebrać zgody na przystąpienie do mediacji. Strony też mogą, na każdym etapie, wycofać się postępowania mediacyjnego, dlatego też mediator nie może wywierać żadnej presji, aby nakłonić strony do udziału w mediacji.
- Bezstronność– strony w mediacji mają równe prawa i są traktowane jednakowo. Mediator, jako strażnik procedury mediacyjnej, nie staje po żadnej stronie i żadnej ze stron nie wyróżnia – w równym stopniu angażuje się w pomoc dla każdej z nich. Nie ocenia też zarówno osób, jak i ich zachowań, nie poszukuje więc winnych zaistniałej sytuacji.
- Neutralność – mediator jest neutralny, zarówno w stosunku do przedmiotu sporu,
jak i znalezionych rozwiązań – rozwiązanie sporu należy wyłącznie do stron. Nie podpowiada stronom własnych rozwiązań, nawet gdy uznaje je za lepsze. Nie narzuca stronom swojego światopoglądu i wartości, dlatego też nie jest zwolennikiem jakiegoś konkretnego rozwiązania i zaakceptuje każde, które strony uznają za właściwe w ich sytuacji. Nie jest doradcą stron, nie przedstawia właściwych w danej sytuacji sposobów działania, a tylko umożliwia stronom ich samodzielne wypracowanie, tym samym przekazując całkowitą odpowiedzialność za rozwiązanie konfliktu i kształt porozumienia uczestnikom mediacji. - Poufność– posiedzenie mediacyjne jest poufne. Mediator nie ujawnia tego, co usłyszał od stron ani osobom prywatnym, ani instytucjom. Efektem pracy mediatora jest spisana ugoda i protokół lub sprawozdanie z mediacji, które zawierają jedynie informacje o tym, kto brał udział w mediacji, gdzie odbywały się spotkania mediacyjne i w jakiej liczbie. Mediator nie zamieszcza nigdzie informacji o przebiegu mediacji.
- Akceptowalność– strony powinny zaakceptować mediatora, a także zasady i wspólnie ustalony model działania. Na każdym etapie mediacji istnieje możliwość wniesienia prośby o zmianę mediatora.
- Szacunek– mediator szanuje godność stron i dba również o to, by strony odnosiły się do siebie z szacunkiem.
Etapy mediacji:
- Wprowadzenie –przedstawienie stronom szczegółów samej procedury mediacyjnej. Strony mają możliwość ustalenia indywidualnych zasady współpracy oraz zakreślenia ram czasowych.
- Przedstawienie konfliktu przez obie strony– każda ze stron konfliktu przedstawia własny sposób postrzegania problemu wymagającego rozwiązania. Na tym etapie strony oraz mediator mają również ocenić szanse, czy mediacja jest właściwą drogą na rozwiązanie przedstawionego przez strony problemu;
- Wypracowanie listy problemów do rozwiązania– to etap porządkowania i grupowania informacji przekazanych przez strony w wyodrębnione zagadnienia, które będą stanowiły podstawę do dalszych rozmów w mediacji. To w tej fazie mediacji strony wypracowują listę zagadnień do dalszej pracy w procesie mediacji;
- Omówienie potrzeb stron– ważnym i przy tym trudnym zadaniem dla obu stron jest określenie potrzeb i interesów, które w przyszłości pozwolą na poszukiwanie dobrego rozwiązania.
- Poszukiwania rozwiązań– w tej fazie strony starają się wypracować rozwiązania, które w możliwie pełny sposób pozwolą zrealizować potrzeby każdej ze stron.
- Praca nad porozumieniem– w tej fazie ważne jest doprecyzowanie szczegółów zawieranego porozumienia. Obowiązkiem mediatora jest sprawdzenie, czy zawierane przez strony porozumienie ma szanse być realizowane w przyszłości i czy nie stanie się przyczyną nieporozumień. Mediacja może zakończyć się podpisaniem ugody mediacyjnej. Jeżeli stronom nie uda się wypracować rozwiązania wszystkich kwestii, mediator może zaproponować stworzenie protokołu rozbieżności.